II zjazd SOCNGO zakończony!
W ostatni weekend zakończył się drugi już zjazd Szkoły Odpowiedzialności Cyfrowej! Tym razem warsztaty poprowadzili specjaliści i eksperci zespołu Demagoga (pierwszej w Polsce organizacji fact-checkerskiej). Ze względu na obecną sytuację epidemiologiczną zjazd odbył się online, jednak to nie przeszkodziło nam w przeprowadzeniu bardzo ciekawych (zdaniem uczestników) warsztatów, podczas których wywiązały się inspirujące dyskusje na temat dezinformacji i działalności organizacji pozarządowych w sieci.
Tym razem zjazd w całości poświęcony był modułowi „Prawda”. Razem z uczestnikami zajmowaliśmy się weryfikowaniem prawdziwości treści pojawiających się w przestrzeni cyfrowej. Moduł poświęcony był zagadnieniom związanym z fake news, fact-checkingiem oraz tym jak sprawdzać źródła informacji i ich wiarygodność.
W tej części wykorzystana została również gra “Fakescape. Ucieknij fake newsom” zaadaptowana w Polsce przez Stowarzyszenie Demagog. Uczestnicy poznali ponadto narzędzia weryfikacji, dowiedzieli się jak i gdzie szukać źródeł mających sprawdzić, czy dana wypowiedź lub zdjęcie jest prawdziwe. Mówiliśmy również o tym, czym jest dezinformacja i jak się przed nią bronić. Poniżej znajdziecie bardziej szczegółowy opis poszczególnych warsztatów, które przygotowaliśmy.
Fałszywe informacje i wprowadzenie do fact-checkingu
Uczestnicy Szkoły Odpowiedzialności Cyfrowej NGO rozpoczęli swoje zmagania z tematyką fact-checkingu i dezinformacji od emocjonującej gry Fakescape. Ucieknij fake newsom. W kilkuosobowych drużynach rozwiązywali kolejne zadania, starając się ustalić, który z kandydatów w (fikcyjnych) wyborach prezydenckich planuje likwidację letnich wakacji, wprowadzając przy tym w błąd opinię publiczną. W trakcie rozgrywki uczestnicy zdobyli podstawową wiedzę na temat rodzajów fałszywych informacji: od niezgodnych z prawem obietnic wyborczych, przez zmanipulowane obrazy, po clickbaity i tzw. fake news.
Prowadzący: Patryk Zakrzewski, koordynator Akademii Fact-Checkingu i członek Zarządu Stowarzyszenia Demagog.
Weryfikacja informacji w praktyce – narzędzia weryfikacji
Warsztaty dotyczyły narzędzi weryfikacji informacji. Uczestnicy zapoznali się z działaniem odwrotnego wyszukiwania obrazem, wtyczki InVid (WeVerify), narzędzi badania trendów internetowych, sprawdzania powiązań między organizacjami oraz archiwum internetu. Podczas kolejnej części mogli sprawdzić nabyte umiejętności w trakcie pracy grupowej. Wszystkie grupy rozwiązały poprawnie zadania. Uczestnicy zapoznali się z metodami szybkiej weryfikacji informacji, która zdecydowanie przyda im się w pracy w sektorze pozarządowym.
Prowadząca: Kinga Klich, mentorka Akademii Fact-Checkingu i analityczka Stowarzyszenia Demagog.
Algorytmy – nasi przyjaciele czy wrogowie?
W ramach szkolenia uczestnicy zapoznali się z funkcjonowaniem różnych algorytmów obecnych w sieci. Warsztaty rozpoczęły się od sprawdzenia wyników wyszukiwania dla poszczególnych ogólnodostępnych wyszukiwarek. Dzięki temu uczestnicy mogli zauważyć, jak różne algorytmy wpływają na tworzenie bańki filtrującej. Poruszona została również kwestia algorytmów Facebooka i programu weryfikacji treści, oraz jego wpływu na profile, które zamieszczają fałszywe informacje. Na koniec uczestnicy zapoznali się z pojęciami bańki filtrującej i komory echa. Podczas pracy grupowej zaproponowali strategie ograniczenia ich wpływu na nasze życie.
Prowadząca: Kinga Klich, mentorka Akademii Fact-Checkingu i analityczka Stowarzyszenia Demagog.
Dezinformacja i fake news jako broń przeciw NGO
Podczas tej części uczestnicy dowiedzieli się tego skąd Polacy czerpią informacje i jakie jest ich wyobrażenie na temat NGO. Omówione zostały również kampanie dezinformacyjne wymierzone w organizacje pozarządowe (źródła i motywy dezinformacji, aktorzy). Szkolenie poświęcone było dezinformacji wymierzonej w organizacje pozarządowe, jej rozpoznawaniu, profilaktyce i przeciwdziałaniu negatywnym skutkom.
Prowadzący: Marcel Kiełtyka, mentor Akademii Fact-Checkingu i członek zarządu Stowarzyszenia Demagog.
Fake konta, trolle, boty i fact-check polityków
Czyli jak sprawdzać, kto mija się z prawdą. Warsztat skupił się na weryfikacji wypowiedzi (w tym problemu fałszywych kont, botów i trollingu). Odpowiedzieliśmy na pytania:
- jak sprawdzić, czy dana wypowiedź polityka jest prawdziwa?
- Czy każde konto na Facebooku lub twitterze jest autentyczne?
- Jak rozpoznać trolla lub bota, który rozsiewa dezinformację i wprowadza zamęt?
Prowadzący: Marcel Kiełtyka, mentor Akademii Fact-Checkingu i członek zarządu Stowarzyszenia Demagog.
Psychologiczne uwarunkowania dezinformacji i fact-checkingu
Podczas szkolenia uczestnicy poznali mechanizmy psychologiczne, które narażają każdego z nas na uleganie dezinformacji w przekazie medialnym. Na początku poruszony został istotny temat dotyczący sposobów, w jakie nasz mózg poszukuje nowych informacji, a także, w jakiej formie lubi je otrzymywać. Następnie, uczestnicy poznali kryteria prawdy, na których opieramy się, gdy czytamy nowe wiadomości oraz różnicę pomiędzy myśleniem w sposób “szybki” i intuicyjny, a myśleniem w sposób “wolny” i analityczny.
Dzięki temu mogli dowiedzieć się o zaletach rozwagi i krytycznego myślenia, zarówno przy unikaniu dezinformacji samemu, jak i przy skutecznym weryfikowaniu i obalaniu fałszu w internecie. Na koniec porozmawialiśmy na temat tego, że czasami nasz umysł lubi “chodzić na skróty”, co naraża nas na liczne heurystyki i błędy poznawcze, którym warto zapobiegać w codziennym życiu i konsumowaniu informacji.
Prowadzący: Piotr Litwin, mentor Akademii Fact-Checkingu i analityk Stowarzyszenia Demagog.
Jak reagować na teorie spiskowe?
W trakcie ostatniego warsztatu uczestnicy podzielili się własnymi doświadczeniami rozmów z osobami rozpowszechniającymi fałszywe informacje oraz teorie spiskowe i poznali kilka praktycznych wskazówek, w jaki sposób skutecznie wyprowadzać rozmówcę z błędu.
Już nie możemy doczekać się kolejnego zjazdu, który odbędzie się stacjonarnie! Do zobaczenia!